سید اسماعیل جرجانی بنیانگذار پزشکی فارسی و تصحیح کتاب "الاغراض الطبیه" ایشان

سید اسماعیل جرجانی یکی از بزرگترین دانشمندان و پزشکان ایران و جهان است. او در 434 ق™ 1042 م در گرگان زاده شد و در 531 ™ ق 1136 م در در گذشت. او با نگاشتن کتاب‌های و که به ترتیب دایر¦ المعارف‌های بزرگ و متوسط پزشکی به زبان فارسی‌ هستند، پزشکی نویسی به زبان فارسی را اعتلا داد. اگرچه نوشتن کتاب‌هایی به زبان فارسی حتی قبل از زمان ابوعلی سینا نیز مرسوم بوده ولی آن نه چنان بوده که با آن پزشک بپرورند. ذخیره خوارزمشاهی و الاغراض الطبیه بهترین کتاب‌های پزشکی پارسی هستند که تاکنون نگاشته شده است. اگرچه مانند هر کتاب پزشکی کهن دیگری قسمت هایی از این کتاب‌ها اکنون منسوخ شده‌اند ولی اگر آنها را در ظرف زمان بنگریم همانا بهترین کتاب‌های طب کهن می‌باشند که به شیوایی به زبان فارسی بیان شده است. اینجانب کتاب الاغراض الطبیمه جرجانی را با توسل به پنج نسخه کهن تصحیح کرده و همراه با فرهنگ پزشکی اغراض طبی در دو جلد در سال‌های 1385 - 1384 حدوداً در 1500 صفحه به چاپ رسانیده‌ام. قدیمی‌ترین نسخه خطی برای تصحیح نیمه اول کتاب متعلق به کتابخانه حراجچی اوغلوی ترکیه مورخ 599 هجری قمری است و برای نیمه دوم کتاب نسخه خطی کتابخانه مسجد ایاصوفیه ترکیه مورد استفاده قرار گرفته است. نسخه‌های دیگر متعلق به کتابخانه مسجد سپهسالار، دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران و کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران است. واژه‌های کلیدی: دایر¦ المعارف پزشکی، جرجانی، ذخیره خوارزمشاهی، الاغراض الطبیه.